تأثیر همه‌گیری کووید-19 بر دسترسی به خدمات سلامت روان
براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی (WHO) کووید -19 خدمات سلامت روان را در بسیاری از کشورها مختل کرده است.
روز جهانی سلامت روان، دهم اکتبر 2020، به نیاز فوری افزایش سرمایه‌گذاری در دوران همه‌گیری کووید-19، در بخشی که به طور مزمن با کمبود بودجه مواجه است تأکید می‌کند.
براساس بررسی‌ای که توسط سازمان بهداشت جهانی به تازگی انجام شده است، همه‌گیری کووید-19 خدمات سلامت روان را در 93% از کشورهای دنیا مشکل و یا به طور جدی متوقف کرده است، این در حالی است که تقاضا برای این بخش رو به افزایش است. این بررسی از 130 کشور، اولین داده‌های جهانی نشان‌دهنده‌ی تأثیر مخرب کوید-19 بر دسترسی به خدمات سلامت روان را ارائه می‌کند و همچنین بر اهمیت نیاز فوری به افزایش بودجه تأکید می‌کند.
این بررسی در آستانه‌ی رویداد بزرگ WHO برای سلامت روان – یک گردهمایی حمایت‌طلبی جهانی آنلاین در دهم اکتبر – که رهبران جهان، سلبریتی‌ها و حامیان را گرد هم خواهد آورد منتشر شد تا خواستار افزایش سرمایه‌گذاری‌های سلامت روان درپی کووید19 باشد.
WHO پیش‌تر نیز بر کمبود جدی و طولانی مدت بودجه‌ی سلامت روان تأکید کرده بود: پیش از همه‌گیری، کشورها کمتر از 2% بودجه‌ی بهداشت و درمان خود را به سلامت روان اختصاص می‌دادند و با تأمین نیازهای جمعیت خود دست و پنجه نرم می‌کردند.
همه‌گیری چگونه بر اقتصاد سلامت روان اثر می‌گذارد؟
اکنون این همه‌گیری در حال بالابردن تقاضا برای خدمات سلامت روان است. سوگواری، انزوا، خسارت‌های مالی و ترس باعث ایجاد و یا تشدید اختلالات روانی می‌شوند. بسیاری از مردم ممکن است با افزایش میزان مصرف الکل و مواد مخدر، بی خوابی و اضطراب روبه‌رو شوند. در همین حین، کووید-19 خود می‌تواند منجر به عوارض عصبی و روانی مانند دلیریوم (اختلال حاد عملکرد شناختی و هوشیاری) آشفتگی و سکته شود. افراد دارای سابقه‌ی ابتلا به اختلالات روان‌پزشکی، عصب‌شناسی یا مصرف مواد، در مقابل ویروس SARS-CoV-2 آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است بیشتر در معرض خطر پیامدهای بدتر و حتی مرگ باشند.
تدروس آدهانونم، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی، گفت: «سلامت روان مناسب، برای سلامت کلی و نیک‌زیستی امری اساسی است. کووید-19 خدمات سلامت روان را درست در زمانی که بیشترین نیاز به آن حس می شود، مختل کرده است. در دوران همه‌گیری و پس از آن، رهبران جهان باید سریع و قاطعانه در جهت سرمایه‌گذاری بیشتر در برنامه‌های حیات‌بخش بهداشت روان حرکت کنند.
این بررسی مشکلات عمده‌ای را در خدمات سلامت روان ضروری نشان می‌دهد:
این مطالعه از ژوئن تا آگوست 2020 در 130 کشور در شش منطقه سازمان بهداشت جهانی انجام شده است و نشان می‌دهد که عرضه‌ی خدمات روان‌پزشکی، عصب‌شناسی و مواد مخدر تحت تأثیر کووید-19 چگونه تغییر کرده است، چه خدماتی که در این دوره با اختلال روبه‌رو شده‌اند و چگونه کشورها خودشان را با این چالش ها تطبیق می‌دهند.
کشورها اختلال گسترده‌ای را در تعداد زیادی از خدمات سلامت روان ضروری گزارش کردند:
- بیش از 60% گزارشات در زمینه‌ی اختلال در خدمات سلامت روان مربوط به قشر آسیب‌پذیر شامل کودکان و نوجوانان (72%)، افراد مسن (70%) و زنان نیازمند خدمات قبل و بعد از زایمان (61%) بوده است.
- در 67 % موارد در مشاوره و روان‌درمانی و در 65% موارد در ارائه‌ی خدمات ضروری برای کاهش آسیب و درمان نگهدارنده‌ی آگونیست برای وابستگی به مخدرها اختلال دیده شده است.
- بیش از یک سوم (35%) اختلال در مداخلات اضطراری گزارش شده است. شامل مواردی که دچار تشنج طولانی مدت، علائم ترک شدید مواد مخدر و دلیریوم هستند که اغلب نشانه‌ای از یک یماری جدی و نهفته هستند.
- 30% اخلال در دسترسی به داروهای روان‌پزشکی، عصب‌شناسی و اختلالات مصرف مواد گزارش شده است.
- حدود سه چهارم هم از حداقل اختلالات جزئی در خدمات سلامت روان در مدرسه و محل کار گزارش شده است ( به ترتیب 78 و 75 درصد).
در حالی که بسیاری از کشورها (70%) طبابت و درمان از راه دور را به عنوان راهی برای غلبه بر اختلال در خدمت‌رسانی حضوری انتخاب کرده‌اند، ناهمگونی قابل توجهی در فراهم کردن این روش سرویس دهی وجود دارد. بیش از 80% از کشور های پردرآمد به استفاده از درمان از راه دور روی آورده‌اند، این در حالی است که در کشورهای با درآمد پایین‌تر این رقم کمتر از 50% است.
توصیه‌ی WHO
سازمان بهداشت جهانی در دوران کووید-19 دستورالعملی به کشورها ابلاغ کرده است که چگونه خدمات ضروری و حیاتی، شامل خدمات سلامت روان، را فراهم کنند و در آن توصیه کرده است که کشورها منابع خود را به سلامت روان به عنوان یک جزء بنیادی برنامه‌های درمانی و ترمیمی اختصاص دهند. این سازمان همچنین از کشورها می‌خواهد تا تغییرات و اختلالات در سرویس‌دهی را به‌دقت پایش کنند تا در صورت لزوم آنها را مدیریت کنند.
پیام به سیاست‌گذاران
اگرچه 89% از کشورها در این تحقیق گزارش کرده‌اند که سلامت روان و حمایت روانی بخشی از برنامه مقابله آنها با ویروس کووید-19 بوده است، اما تنها 17% آنها بودجه ی اضافه‌ای برای پوشش این فعالیت‌ها در نظر گرفته‌اند.
همه‌ی اینها نیاز به پول بیشتر برای سلامت روان را برجسته‌تر می‌کنند. با ادامه‌ی همه‌گیری، تقاضای بیشتری برای برنامه‌های سلامت روان در سطح ملی و بین المللی – که سال ها دچار کمبود بودجه بوده‌اند – ایجاد خواهد شد. صرف تنها 2% از بودجه‌ی سلامت کشور برای سلامت روان کافی نیست؛ سرمایه‌گذاران بین المللی نیز باید اقدامات بیشتری انجام دهند: هنوز بهداشت روان کمتر از 1% کمک های بین‌المللی اختصاص داده شده به سلامت را دریافت می‌کند.
کشورهایی که در زمینه‌ی سلامت روان سرمایه‌گذاری کنند، محصول درو خواهند کرد. برآوردهای پیش از همه‌گیری کووید-19 مشخص کرده است که سالانه فقط حدود یک هزار میلیارد دلار آمریکا در تولید اقتصادی به خاطر اضطراب و افسردگی از بین می رود. در حالی که مطالعات نشان می‌دهند که هر یک دلار هزینه در درمان مبتنی بر شواهد افسردگی و اضطراب، 5 دلار برمی‌گرداند.
در صورتی که احساس می‌کنید از مشکلات سلامت روان به دنبال همه‌گیری کووید-19 رنج می‌برید با ما تماس بگیرید.
دکتر ترابی
دکتر غلامرضا ترابی پاریزی