سلامت روان

در این صفحه با مطالب زیر آشنا می‌شوید:

تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت روان:

سلامت روان حالتی از خوب بودن (آرامش و آسایش) که در آن فرد توانایی‌های شخصی خود را شناخته، می‌تواند با فشارهای طبیعی(معمولی) زندگی مقابله کند، می‌تواند بهره‌وری و ثمردهی شغلی داشته باشد و قادر است در جامعه نقش مهمی داشته باشد (در جامعه مشارکت معنی‌داری داشته باشد). سلامت روان تنها به‎معنی نداشتن بیماری روانی نیست بلکه عبارت است از داشتن کارکردهای روانی موفق که در نتیجه آنها فرد دارای فعالیت‌های مثمرثمر، روابط رضایت بخش اجتماعی با دیگران و توانایی سازگاری با تغییرات و مقابله با ناگواری خواهد بود.

شاخص‌های سلامت روان

• نیک‌زیستی هیجانی (Emotional well-being): مانند احساس رضایت از زندگی، شادی و آرامش
• نیک‌زیستی روان‌شناسی (Psychological well-being): پذیرش خود، استقبال از تجارب نو، مثبت اندیشی، امیدواری، هدفمندی، معنویت و روابط مثبت
• نیک‌زیستی اجتماعی (Social well-being): پذیرش اجتماع، احساس تعلق به جامعه و مفید بودن برای آن

بیش از ۴۵۰ میلیون نفر از بیماری روانی رنج می برند و تعدادی بیشتر مشکلات روانی دارند. سلامت روان یک جزء جدایی‌ناپذیر از سلامت است و سلامت بدون سلامت روان بی معنی است. سلامت روان چیزی فراتر از نداشتن بیماری روانی است. عوامل تعیین کننده سلامت روان شامل عوامل روانشناسی، زیست‌شناسی، اجتماعی و اقتصادی است.

بنا بر اظهار سازمان جهانی بهداشت بیشتر کشورها به‌ویژه کشورهای کم‌درآمد، با ضعف منابع سلامت روان -هم از نظر مالی و هم از نظر نیروی انسانی- مواجه هستند. در مناطقی که منابع سلامت روان فراهم است بیشتر تمرکز بر روی بیماری های روانی و درمان های ویژه است تا یک سیستم منسجم سلامت روان. به جای فراهم کردن مراقبت‌ها در بیمارستان های بزرگ روان‌پزشکی، کشورها باید خدمات سلامت روان را به صورت یکپارچه با خدمات اولیه بهداشتی ارائه دهند.

فشارهای اقتصادی و اجتماعی پایدار (بویژه فقر و کم سوادی) یک عامل آسیب رسان عمده به سلامت روانی فرد و جامعه است. سلامت روان ضعیف با تغییر و تحولات سریع اجتماعی، شرایط شغلی استرس زا، تبعیض جنسیتی، محرومیت اجتماعی، شیوه زندگی نادرست و خشونت مرتبط است. علل زیست‌شناسی مانند عوامل ژنتیکی و عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز می‌توانند افراد را مستعد بیماری روانی کنند.

اصول ترویج سلامت روان درجامعه:

• مداخلات زودرس در دوره کودکی (مانند ویزیت های خانگی برای بانوان باردار، مداخلات در سنین پیش دبستانی و …)
• حمایت از کودکان (مانند برنامه های آموزش مهارت ها و …)
• تقویت وضعیت اقتصادی اجتماعی زنان (مانند افزایش دسترسی به آموزش و …)
• افزایش حمایت افراد سالمند (مانند ایجاد مراکز ویژه برای سالمندان و…)
• برنامه های هدفمند برای گروه های پرخطر (مانند اقلیت ها، مهاجرین و افراد دچار بلایا و …)
• گسترش خدمات سلامت روان به مدارس، کارگاه ها و …
• بهبود وضعیت بی خانمان ها
• برنامه های پیشگیری از خشونت
• برنامه های توسعه پایدار اجتماعی

سوادآموزی سلامت روان

سوادآموزی سلامت روان شامل موارد زیر است:

• توانایی فرد برای شناسایی یک بیماری خاص یا انواع مختلف فشارهای روانی
• دانش و باورهای فرد در مورد عوامل خطر و سبب شناسی اختلالات روانی
• دانش و باورهای فرد در مورد مداخلات خود یاری
• دانش و باورهای فرد در مورد کمک های حرفه‌ای در دسترس
• نگرش‌های فرد که تشخیص و جستجوی کمک را تسهیل می‌کنند
• دانش چگونگی اکتساب اطلاعات صحیح در مورد سلامت روان
• انتخاب کردن یک شیوه زندگی صحیح