سوگواری در کودکان

اگر چه فرایند سوگ برای هر کودک متفاوت است اما عوامل متعددی می‌تواند بر آن تأثیر بگذارد:

• سن کودک و مرحله‌ی تکامل او
• شخصیت کودک
• تجربه‌ی قبلی کودک از مرگ
• رابطه‌ی کودک با متوفا
• علت مرگ
• روشی که کودک با خانواده ارتباط برقرار می‌کند
• میزان پایداری زندگی خانوادگی پس از مرگ
• مراقبت از کودک چگونه ادامه پیدا می‌کند
• این که آیا به کودک این فرصت داده می‌شود که احساسات و خاطرات خود را به اشتراک بگذارد یا نه
• چگونه مراقبین کودک با استرس مقابله می‌کنند
• این که آیا کودک روابط مداومی با بزرگسالان دیگر دارد یا نه

کودک شیرخوار

نوزادان مرگ را تشخیص نمی‌دهند، اما احساس از دست دادن و جدایی بخشی از ایجاد آگاهی نسبت به مرگ است. کودکانی که از مادرشان جدا شده‌اند ممکن است تنبل و ساکت باشند، به لبخند پاسخ ندهند، علائم فیزیکی داشته باشند (‏مانند کاهش وزن)‏ و کم‌تر بخوابند.

سن ۲ تا ۳ سال

کودکان در این سن اغلب مرگ را با خواب اشتباه می‌گیرند و ممکن است اضطراب را در سن ۳ سالگی احساس کنند. ممکن است صحبت کردن را متوقف کنند و به نظر برسد که کلاً پریشان هستند.

سن ۳ تا ۶ سال

در این سن و سال، کودکان مرگ را نوعی خواب می‌بینند؛ متوفا زنده اما فقط به‌نوعی محدود شده است. کودک نمی‌تواند مرگ را به طور کامل از زندگی جدا کند. کودکان ممکن است فکر کنند که فرد هنوز زنده است، حتی اگر بدانند او به خاک سپرده شده است. کودک ممکن است سؤالاتی در مورد متوفا بپرسد (‏برای مثال، چگونه متوفا غذا می‌خورد، به دستشویی می‌رود، نفس می‌کشد، یا بازی می‌کند؟). بچه‌های کوچک می‌دانند که مرگ پدیده‌ای جسمانی است، اما فکر می‌کنند که نهایی نیست.

درک کودک از مرگ ممکن است شامل “تفکر جادویی” باشد. برای مثال کودک ممکن است فکر کند که افکار او می‌تواند باعث شود که فرد دیگری بیمار شود و یا بمیرد. کودکان سوگوار زیر ۵ سال ممکن است در خوردن، خوابیدن و کنترل ادرار و مدفوع مشکل داشته باشند.

سن ۶ تا ۹ سال

کودکان در این سن اغلب در مورد مرگ خیلی کنجکاو هستند و ممکن است سؤالاتی در مورد این که چه اتفاقی برای بدن در هنگام مرگ می‌افتد بپرسند. مرگ به عنوان جدا شدن چیزی از فردی که زنده بود تصور می شود، مانند جدا شدن یک شبح، یا فرشته یا لولو. ایشان مرگ را نهایی و ترسناک می‌دانند اما فکر می‌کنند برای افراد مسن اتفاق می‌افتد (‏و نه برای خودشان)‏.

کودکان سوگوار ممکن است از مدرسه بترسند، مشکلات یادگیری داشته باشند، رفتار ضداجتماعی یا پرخاشگرانه از خود نشان دهند، یا بیش از حد نگران سلامتی خود باشند و از علائم جسمی خیالی شکایت کنند. کودکانی که در این سن و سال هستند ممکن است از دیگران دور شوند و یا خیلی به آن‌ها دلبستگی پیدا کنند.

پسرها به جای این که ناراحتی خود را به طور آشکار نشان دهند بیشتر پرخاشگر و مخرب می‌شوند (‏برای مثال، پرخاشگری در مدرسه)‏. وقتی یکی از والدین فوت می‌کند، کودکان ممکن است هم از سوی والد فوت‌شده و هم از سوی والد زنده (که ممکن است سوگ باعث ناتوانی وی در حمایت عاطفی از کودک شده باشد) احساس رها شدن کنند.

سن ۹ و بالاتر

کودکان ۹ ساله و بزرگ‌تر می‌دانند که نمی توان از مرگ اجتناب کرد و آن را تنبیه نمی‌داند.

آیا من کاری کردم که مرگ اتفاق بیفتد؟

بچه‌ها اغلب فکر می‌کنند که «قدرت‌های جادویی» دارند. اگر مادری عصبانی شود و بگوید، “تو منو می‌کشی” و بعدها بمیرد، ممکن است کودکش فکر کند که آیا واقعا باعث مرگ مادر شده‌است یا نه. همچنین، وقتی کودکان با هم بحث می‌کنند، ممکن است یکی بگوید، «آرزو می‌کنم که بمیری.» اگر آن کودک بمیرد، کودک زنده مانده ممکن است فکر کند که آن حرف باعث مرگ دوستش شده‌است.

این اتفاق برای من هم میفتد؟

مرگ یک کودک ممکن است برای یک کودک دیگر بسیار دشوار باشد. اگر کودک فکر کند که ممکن بود از مرگ جلوگیری شود (‏چه توسط والدین و چه توسط پزشک)‏ ممکن است از این بترسد که او نیز ممکن است بمیرد.

چه کسی قرار است از من مراقبت کند؟

از آنجایی که کودکان برای مراقبت به والدین و دیگر بزرگسالان وابسته هستند، یک کودک سوگوار ممکن است تعجب کند که چه کسی پس از مرگ والدین از او مراقبت خواهد کرد.